In 2021 dienden meer dan 120 particulieren en lokale besturen een buurtproject in. Matexi beloonde 8 initiatieven met een mooie geldsom.
Bedankt voor deze prachtige, verbindende avond!
De laureaten
Onderstaande projecten werden genomineerd maar haalden het nét niet. Toch verdienen deze buurtverbindende initiatieven een eervolle vermelding.
Etterbeek – KOM à la maison
Elke morgen dienen vrijwilligers zich aan in dit sociaal én participatief restaurant, een unieke combinatie. Samen bereiden ze in alle gezelligheid een lekkere vegetarische maaltijd. Daarvoor gebruiken ze overschotten van bio-winkels en van een Belgo-Marokkaanse kruidenier. Aanvullend kopen ze groenten in de wijdere omgeving. Alles is ecologisch, van de afvalverwerking, over het schenken van kraantjeswater tot herbruikbare servetten. De klanten betalen naar hun mogelijkheden, maar wie kan, betaalt voor een complete maaltijd 10 euro. Zo worden de kosten van de vzw gedekt. Af en toe swingt het restaurant de buurt in: de buurtbanketten brengen de meeste uiteenlopende lekkerbekken bijeen. KOM à la maison zorgt voor een sociale en culturele dynamiek, waarbij duurzaamheid en wederzijds respect inspelen op een grote gastvrijheid. Uit de vele ontmoetingen ontstaan regelmatig initiatieven die ook andere uitdagingen van de buurt aanpakken. Zo leidt lekker eten tot een heerlijke buurt.
Antwerpen – Den Groenen Dreihoek
Tussen de Antwerpse Zoo en Borgerhout ligt buurt Den Dreihoek. Druk bebouwd en bewoond, met aaneengesloten woonhuizen in rijen straten, en dus zonder groen en publieke ruimte... De slagschaduw van het Centraal Station geeft wat sociale overlast; het acuut gebrek aan groen stimuleert nog steeds de stadsvlucht. Dat wilde de buurt verhelpen… en de enige manier om daaraan te beginnen was een groene herovering van de straat. Een buurtbevraging steunde deze doelstelling en gaf concrete ideeën. Dit resulteerde in een groen offensief, met 150 geveltuinen, bloembakken op bijna alle vensterbanken en straatbrede, verbindende groenslingers. De plaatsing van regentonnen zorgde voor concrete samenwerking tussen buren en speelde succesvol in op een ecologisch bewustzijn. Zo werd grijs groen en kregen planten alle mogelijke kansen. De regentonnen leveren daarvoor gratis water en kostbare babbels tussen buren.
Mechelen – Samentuin “Bij Maurice & Oscar”
Het Centrum voor Algemeen Welzijn (CAW) van Mechelen is gehuisvest in een voormalige kraamkliniek. De lelijke parkeerplaats bood een unieke kans om in deze drukke buurt een samentuin te beginnen. De stenen vlakte veranderde snel in een groene oase. Personeel en cliënten vonden coaching bij vrijwillige maar ervaren samen-tuinders (i.s.m. VELT). De klemtoon lag op een goed gebalanceerd geheel van groenten, kruiden en bloemen. Vogels, bijen en vlinders vonden dit prima. Deze nieuwe groene long stelde zich open voor de buurtbewoners. Tijdens de werkuren kunnen ze er vrijuit verpozen. Snel groeiden er nieuwe ideeën. Waarom geen collectieve compostbakken? De bezoekers mogen er vrijuit bloemen en kruiden plukken. Dit alles vond een hoogtepunt in een opentuindag, met plantenmarkt en limonades van eigen oogst. Bedankt Maurice en Oscar!
Wachtebeke – Voluit leven!
Op het eerste zicht niets bijzonders: een grasveld in een woonbuurt. En toch… dit grasveld groeide uit tot een ultieme verbinding tussen buurtbewoners, een woonzorgvoorziening en jeugdbewegingen. Het gemeentebestuur verzamelde de betrokkenen en gaf hen de kans om een gemeenschappelijk project voor de inrichting ervan uit te werken. In een eerste fase was er de ontmoeting, de zoektocht naar wat elkeen wenselijk achtte… en de toetsing van elkaars noden en plannen. Snel ontstond een gedragen consensus waarin plezier voor jong en oud en intergenerationele ontmoeting elkaar spelenderwijs vonden. Via een projectweek werden de plannen concreet uitgeprobeerd. Al snel bleek het concept te kloppen. Meer nog, de herinrichting gaf aanleiding tot meer sportief bewegen en sociale beweging. Alle betrokkenen voelen de meerwaarde en snakken naar meer van dat. Een verrassend eenvoudig verhaal over een grasveld dat plots het samenleven, het plezier en de zorg voor elkaar bevordert.
Genk – Ontwikkeling van de Stiemervallei
Genk bestaat uit ruim verspreide woonkernen, elk met een eigen verhaal en toch verbonden door: hun stad. Dwars doorheen vijf van deze buurten loopt de Stiemer als een fysieke verbinding. Deze waterloop is grotendeels gekanaliseerd en werkt als opvang voor nogal wat instromingen. Het stadsbestuur zag hier een unieke kans om te verbinden. Samen met het burgerplatform ‘De Vrienden van de Stiemer’ en heel wat uiteenlopende partners (milieu- en waterspecialisten, bewonersgroepen, verenigingen, ondernemers) koos het stadsbestuur voor een gemeenschappelijk en gemeenschapsvormend project. Letterlijke en figuurlijke verbinding staat centraal. Dat werd vertaald in verschillende dimensies: tussen mensen en natuur, natuur en natuur, mensen met mensen en ondernemers met natuur. Waarden, zoals duurzaamheid, creativiteit, engagement en gemeenschapsopbouw, staan centraal in dit project, dat het hart vormt van een masterplan dat zoveel mogelijk Genkenaren wil verbinden.
Lommel - Vlinderrijk Kattenbos
Natuurlijk bekommert elk lokaal bestuur zich om de publieke ruimte. Daarbij dringen zich keuzes op. Lommel koos voor drie doelstellingen. Ten eerste een bloemrijke, dus vlindervriendelijke aanpak, gekoppeld aan de actieve inzet van twee scholen. Het inzaaien en opvolgen van het groeien en bloeien worden educatief begeleid. Daarbij staat de biodiversiteit centraal, maar heel concreet en praktisch. Zo krijgt het wat abstracte begrip duurzaamheid een tastbare inhoud! Ten tweede het samen verantwoordelijkheid nemen. Want de buurtbewoners van Kattenbos dragen dit project, met hulp van stadsbestuur én experts uit het verenigingsleven. Ten derde is er de vergroening, waarbij alle scholieren en buurtbewoners hun ervaringen in dit project ook kunnen toepassen in hun eigen tuinen. Kortom een prachtige illustratie van de samenhang tussen natuurlijkvriendelijk nadenken én doen.
Mechelen – Tijdelijke herinrichting O.L.Vrouwestraat
Winkelstraten, hun ontstaan gaat ver terug in de tijd. Is er nood aan vernieuwing? En zo ja, hoe? De stad Mechelen wilde zich hierover graag grondig bezinnen alvorens te beginnen. De verkeersluwe O.L.Vrouwestraat leende zich perfect voor een verkennende aanpak. Men koos ervoor om niet meteen een plan te maken en uit te voeren. Er werd meer tijd en ruimte genomen, door een aantal mogelijkheden heel concreet uit te proberen via proefopstellingen. Daarbij wilde de stad graag buiten de lijntjes kleuren… en wie kan dat beter dan kunstenaars? Een creatieve denkgroep verzamelde burgers, ontwerpers en artistieke geesten. Tal van tijdelijke installaties kregen een kans: groen, kunst, ontmoeting en andere elementen konden op verschillende wijzen getoetst worden. Bewoners, winkels en winkelend publiek mochten verschillende mogelijkheden aan den lijve ervaren. Deze dynamische, letterlijk en figuurlijk beweeglijke benadering zorgde voor verrassingen en vooral ook verbetering.
Sint-Gillis/Brussel - De groene sterren van onze straat
De stad is zoveel meer dan steen en beton. Ze biedt kansen aan allerlei groen, op het eerste zicht ongewenst en daarom ook miskend. Dat groen verspreidt zich zonder terughoudendheid op alle (on)mogelijke plekken: verloren hoekjes, trottoirs, onder bomen en vergeten bermen. Het gemeentebestuur van St. Gillis wil de miskende waarde van deze begroeiing in beeld brengen. Vraagt deze spontane begroeiing niet meer respect? Nochtans krijgt het vaak het etiket onkruid… en dat betekent waardeloos en ongewenst. Helemaal onterecht. Bij nader inzien biedt deze verstoten vegetatie veel waardevolle kenmerken. Daarom werden de wilde planten uitgeroepen tot: de ‘groene sterren’ van de straten. Hun koppigheid en verrassende diversiteit vragen om herontdekking en respect. Ze zijn onmiskenbaar een volwaardig deel van onze stedelijke omgeving. Het gemeentebestuur ontwikkelde een strategie die informatie (een catalogus) en educatie (o.a. aanleg van tuinen) combineert met bewondering voor deze natuurlijke begroeiing. Verrassend, horizon-verbredend… inspirerend.
Nazareth – De groene boulevard
In 1977 fuseerden Eke en Nazareth, twee Oost-Vlaamse dorpen. Ze zijn verbonden door één lange weg (3,3km), een wandeling van zo’n 40 minuten. Maar wat is verbonden? Dat kan beter! Het gemeentebestuur wil daarom deze verbinding opwaarderen door de aanleg van een groene boulevard. Die moet tegelijkertijd de weg tussen de twee dorpskernen verfraaien en veiliger maken. Zo worden ze letterlijk gelukkig vereend. Deze keuze heeft veel consequenties en eist tal van slimme ingrepen. Want voetgangers, fietsers, wagens en openbaar vervoer smeken om een optimale integratie. Daarbij zal het mobiele leven van heel wat inwoners drastisch wijzigen. Dat kan alleen maar succesvol mits een goed uitgekiende participatiestrategie. Daarbij krijgen alle betrokkenen een eerlijke, open kans om hun belangen en wensen - ook hun argwaan en twijfels te uiten. Deze aanpak vraagt tijd en deskundige begeleiding. Het wordt (is) een leerrijk traject dat ongetwijfeld inspiratie kan bieden voor andere gemeentebesturen.
Evere - La Marelle en mosaique
De stad wordt verbonden door trottoirs. Veelal de grijze 30x30cm plaveien, die oneindig door de straten slingeren. Daar wil een artistiek-sociaal project in Evere iets aan verhelpen. Waarom niet die oneindige grijsheid doorbreken door her en der een tegel te vervangen door een kleurrijke mozaïeksteen? En tegelijkertijd bewoners en kunstenaars artistiek te verbinden. Evere kan zo aansluiten bij soortgelijke initiatieven in Schaarbeek, de Marollen, Vorst en Jette. Het gemeentebestuur mobiliseerde enthousiaste buurtbewoners. Professionele en amateurkunstenaars werkten met kinderen en verenigingen aan de concretisering. Dit leidde naar heel wat verrassende resultaten, zoals een in mozaïekstenen uitgewerkt hinkelspel. Een opvallende, aantrekkelijke speelprikkel en meteen ook een sierlijk baken in deze dichtbevolkte gemeente.
Saint-Léger – Het kakelt lekker
Het gemeentebestuur van Saint-Léger riep z’n inwoners op om kleine duurzame projecten te realiseren. Dat resulteerde in de bouw van een gezamenlijk kippenhok, waarbij de burgers de verantwoordelijkheid voor het duurzame beheer op zich namen. Eerst en vooral verzamelde deze enthousiaste bende de nodig fondsen voor bouw en aankoop van de kippen; een subsidie van de gemeente hielp daarbij, maar volstond zeker niet. Het houden van kippen werd snel zowel doel als middel. De eieren vinden hun weg in de lokale netwerken. Tegelijkertijd zorgen de kippen voor het opruimen van heel wat organisch afval. Rond Pasen levert dit project overvloedig eieren voor een georganiseerde zoektocht… maar ook de buurtbarbecue wordt voorzien van lekkers. De kinderen krijgen er regelmatig een rondleiding en af en toe worden er reusachtige omeletten gebakken. Natuur, ecologie, plezier en veel ontmoeting vormen de verbindende draad in dit project. Het kakelt lekker, daar in St. Léger.
Bekijk hier alle foto's van het event
Tot €3000 winnen voor jouw buurtproject?